نگاهی نو به روغن ترمز(Brake Fluid)
روغن ترمز یک سیال هیدرولیک و مقاوم در برابر خوردگی است که نیروی پدال را به فشار توقف در سیستم ترمز خودرو تبدیل می کند.این روغن از نظر شیمیایی پایدار و سازگار با اجزای سیستم…
روغن ترمز یک سیال هیدرولیک و مقاوم در برابر خوردگی است که نیروی پدال را به فشار توقف در سیستم ترمز خودرو تبدیل می کند.این روغن از نظر شیمیایی پایدار و سازگار با اجزای سیستم ترمز و بهترین مثال برای نشان دادن تاثیر قانون پاسکال در زندگی واقعی است. نقش روغن ترمز در رابطه بین سیستم ترمز هیدرولیک و حرکت خودرو نسبتا ساده است. روغن ترمز که نقش یک سیال را ایفا میکند، با انتقال فشار نیرو را بر روی پدال ترمز به ترمزهای جلو و عقب خودرو انتقال میدهد و به این علت است که امکان فشردهسازی این سیال وجود ندارد. مراحل توقف خودرو بصورت ذیل میباشد:
- فشار بر روی پدال ترمز
- انتقال نیرو به پیستون در سیلندر اصلی
- فشردهسازی روغن در سیلندر اصلی و انتقال آن به سیلندر و تایر چرخ . (تحت فشار قرارگرفتن سیلندر روغن ترمز و انتقال آن به سیلندرها و کالیپرهای چرخ)
- فشار هیدرولیک بر روی پیستونها برای تولید نیرو
- انتقال نیرو بر روی لنتهای با درام ترمز یا روتور
- در نهایت کند یا متوقف شدن چرخش چرخها
اکثر روغنهای ترمز هیگروسکوپ یا نمبین (توان یک ماده در جذب ملوکول آب از فضای پیرامون و نگهداری آن) هستند. این بدان معناست که نه تنها تمام قطعات متحرک و اجزای سیستم ترمز خودروی را روغنکاری میکنند، بلکه هر گونه رطوبت در سیستم را جذب کرده تا از خوردگی و زنگ زدگی جلوگیری کنند.
دانستن اینکه روغن ترمز چه کاری انجام میدهد و چگونه به عملکرد سیستم به طور کلی کمک میکند، با شناخت روغن ترمز و انواع آن آغاز می گردد.
- سیالی سمی و سوزان
- غیر قابل تراکم
- عدم انجماد در دماهای پایین
- از بین بردن سریع رنگ
- قابلیت جذب رطوبت
- نقطه جوش بالا (هنگام عملکرد ترمز گرمای زیادی به روغن ترمز تحمیل می شود. )
- ویسکوزیته مناسب در دمای پایین جهت جریان یافتن در لوله ها و مسیرها
- طیف دمای کاری وسیع
- فراریت بسیار کم
- سازگاری با تجهیزات و مواد تشکیل دهنده قطعات آب بندی سیستم ترمز مانند اورینگ ها، واشر ها و…
سه نوع اصلی روغن ترمز عبارتند از:
1- روغن ترمز DOT 3
رایجترین نوع روغن ترمز است که بر پایه گلیکول ساخته شده و حاوی گلیکول اترها و مواد افزودنی برای جلوگیری از خوردگی (افزایش طول عمر اجزای ترمز) و افزایش روانکاری (افزایش عمر آببندی) میباشد. رنگ این روغن شفاف تا کهربایی است و جاذب رطوبت است و این جذب رطوبت نقطه جوش آن را کاهش میدهد و در نهایت به نقطه جوش مرطوب یا حتی پایینتر میرساند. مانند تمام مایعات مبتنی بر گلیکول، میتواند به رنگ خودرو آسیب برساند.
- نقطه جوش خشک 401 درجه سانتیگراد
- حداقل نقطه جوش مرطوب 284درجه سانتیگراد
2- روغن ترمز DOT 4
روغن ترمز DOT4 ، مشابه DOT3 اما حاوی 20 تا 30 درصد استر بورات است که به طور قابل توجهی نقطهجوش آن را افزایش میدهد. نقطه جوش تر و خشک بالاتر این روغن باعث میشود رطوبت کمتری را جذب کند. نقطه جوش بالاتر به این معنی است که رطوبت جذب شده توسط DOT4 نمیتواند تخلیه شود و موجب تجزیه سریع افزودنیهای موجود در روغن DOT4 نسبت به DOT3میگردد. قیمت روغن ترمز DOT4 در مقایسه با DOT3 معمولا 2 برابر است و علت آن وجود ادتیوهای بیشتر است که باعث عملکرد بهتر آن نسبت به نوع DOT3 میشود اما به مرور زمان نقطه جوش آنها به سرعت کاهش پیدا میکند.
- نقطه جوش خشک 466 درجه فارنهایت
- نقطه جوش مرطوب 311 درجه فارنهایت
- نقطه جوش تر و خشک بالاتر DOT4 آن را برای کاربردهای سخت ترمناسب تر میکند.
3- روغن ترمز DOT5
این نوع از روغنهای ترمز بر پایه سیلیکون هستند که اغلب به عنوان روغن ترمز سنتتیک نامیده میشود، به این معنی که هیچ رطوبتی را جذب نمیکند.
DOT 5 معمولاً دارای رنگ بنفش است تا آن را از سایر روغنهای ترمز متمایز کند. نقطه جوش این روغن بالا است اما در برخی از سیستمهای ترمز عملکرد خوبی ندارد چرا که باعث کف کردن آب و تشکیل حبابهای هوا میگردد. به دلیل عدم جذب رطوبت، هر نوع مایعی که وارد سیستم شود را بلافاصله از بین میبرد و در دمای نامناسب منجمد شده یا جوش میخورد و باعث منجمد شدن یا جوش در دمای نامناسب میگردد. این محصول به طور معمول در خودروهای کلاسیک و خودروهایی که نیاز به روغن ترمزهای غیر نفتی دارند استفاده میشود.
- نقطه جوش خشک 500 درجه فارنهایت
- نقطه جوش مرطوب 356 درجه فارنهایت
به طور کلی روغن ترمز باید برای 4 استاندارد مهم تست شود:
- در دماهای پایین سیال بماند و نباید با انجماد سفت شود.
- مقاومت در برابر جوش (و تبخیر) در دماهای بالا داشته باشد.
- کار کردن با بخشهای دیگر سیستم ترمز و دیگر مایعات ترمز
- میزان خوردگی سیستم ترمز را کاهش دهد.
بدون روغن ترمز، فشار لازم برای توقف کامل و ایمن وسیله نقلیه شما وجود نخواهد داشت. بنابراین هر گونه نشتی یا مایعی که برای مدتی تغییر نکرده باشد، در صورت عدم رسیدگی میتواند مشکلاتی را در جاده ایجاد کند.
علت کم شدن روغن ترمز موتور
کاهش سطح روغن ترمز میتواند اصلیترین عامل نشاندهنده مشکل در سیستم خودرو باشد. قابل ذکر است عوامل متعددی در بروز این مورد تاثیرگذار میباشد، در ذیل به تعدادی از آنها اشاره میگردد:
- فرسودگی لنتهای ترمز
- نشتی در سیستم ترمز
- نشتی شلنگ ترمز:
- بوی سوختگی لنت:
زمان بررسی یا تعویض روغن ترمز
- روشن شدن چراغ هشدار روغن ترمز
- سفت شدن پدال ترمز و کاهش قدرت ترمزگیری
- صداهای غیرمعمول از سیستم ترمز
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید به سرعت سطح روغن ترمز خود را بررسی کنید و در صورت نیاز، آن را به حد مطلوب برسانید. همچنین، اگر به وجود نشتی در سیستم ترمز خود مشکوک هستید، باید برای بررسی و تعمیر آن به یک مکانیک واجد شرایط مراجعه کنید.